راهنمای کامل طراحی نقشه مرغداری l بررسی استانداردهای ساخت

نقشه مرغداری با توجه به موقعیت هر زمین و همچنین نوع پرورشی که دارید مثلا مرغ گوشتی یا تخم گذار متفاوت است. جهاد کشاورزی منطقه ای که در آن قصد احداث مرغداری دارید همزمان با صدور مجوزهای لازم به شما نقشه پیشنهادی میدهد. حقیقتی که وجود دارد این است که صدور این نقشه ها در برخی از نقاط کشور خیلی دقیق نیست و از استانداردهای بروز فاصله دارد. بنابر این نیاز است تا با استاندارد های روز و همچنین تجهیزاتی که قرار است در سالن قرار بگیرند سالن خود را طراحی کنند. دغدغه اصلی در خصوص طراحی و نقشه سالن تامین تهویه اصولی در مرغداری میباشد. هوای خوب و کافی یکی از اصلی ترین مولفه های موفقیت پرورش میباشد.

در این مطلب سعی میکنیم تا مطالب سودمندی در خصوص استانداردهای مربوط به نقشه مرغداری فراهم آوریم. در پایان پاسخگوی سوالات و ابهامات شما خواهیم بود.

چرا باید قبل از ساخت سالن مرغداری نقشه پلان طراحی شود؟

اگر بخواهیم خیلی مختصر بیان کنیم، کارآفرینانی که به دنبال راه اندازی و ساخت سالن مرغداری هستند باید:

• انتخاب طرح
• تهیه زمین
• طی کردن مراحل اداری
• اخذ پروانه بهره برداری
• ترسیم نقشه ساخت سالن مرغداری
  به ترتیب انجام دهند.

از آنجایی که بخش مهمی از هزینه های احداث سالن مرغداری مربوط به ساختمان مرغداری می باشد، پس این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است.

سایت مپ مرغداری چیست؟

سایت مپ یا نقشه جانمایی بخش های مختلف مرغداری میگویند. مرغداری قسمت های مختلفی دارد که جانمایی هر یک از آ«ها با توجه به موقعیت و مختصات زمین شما میتواند متفاوت باشد. از جمله این بخش ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سالن های اصلی پرورش
• انبار
• خانه کارگری
• سالن بسته بندی در مزارع تخمگذار

توجه کنید که این مرحله شاید بسیار ساده بنظر برسد اما باید در نظر داشته باشید این قسمت از آنجایی بسیار مهم است که قابل تغییر نیست و برای سالهای سال باقی میماند. از همین رو با توجه به مختصات دقیق زمین خود بهترین نقشه کاربردی را در نظر داشته باشید. در ادامه به موارد مهمی که در تهیه نقشه مرغداری باید درنظر داشته باشید اشاره خواهیم کرد.

ورودی مرغداری

در قسمت ورودی مرغداری پیشبینی فضای لازم برای فراهم کردن تجهیزات ضدعفونی کننده را انجام دهید. در فارم هایی که باسکول دارند یا قصد قرار دادن باسکول در آینده دارند نیز فضای مورد نیاز را در نظر بگیرید. معمولا خانه کارگری نزدیک به ورودی فارم صورت میگیرد تا نظارت عوامل ساکن در مرغداری بر ورودی و خروجی سالن بیشتر باشد. ابعاد ورودی فارم به گونه ای است که مناسب با ورود بزرگترین ماشین بار باشد. تجهیزاتی مانند تونل ضدعفونی کننده یا چال ضدعفونی کننده در این قسمت توصیه میشود قراربگیرد. در مسائل مربوط به بایوسکیوریتی مرغداری وضعیت ورودی مرغداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است که خوب است آنها را در نظر بگیرید.

خانه کارگری

خانه کارگری محل استراحت و اسکان نیروهای دائمی مرغداری میباشد. همانطور که گفته شد این قسمت در نزدیکی ورودی فارم انجام میشود. در ساخت خانه کارگری به امکانات رفاهی و همچنین امکانات ضدعفونی و شستشو توجه ویژه کنید.

سالن های اصلی مرغداری

مهمترین قسمت در یک فارم سالن های پرورشی هستند. جهت گیری سالن ها و همچنین ابعاد آن نکته ای بسیار فنی محسوب میشود. برای براورد ابعاد دقیق مرغداری به میزان متراژ زمین و همچنین ظرفیتی که قصد احداث دارید بستگی دارد. بر اساس مجوز های جهاد کشاورزی در تاریخ نگارش این مطلب (اواخر اردیبهشت ۱۴۰۳)، بازای هر متر مربع ۱۵ سر مرغ میباشد. به طور مثال سالن با ابعاد ۱۵ در ۶۵ در حدود ۱۵ هزار قطعه ظرفیت خواهد داشت. در مطلب زیر به طور کامل به ابعاد پیشنهادی برای احداث مرغداری پرداخته ایم.

ابعاد مناسب مرغداری

در برخی نقاط ترجیح داده میشود که مرغداری را بصورت یک سوله یک تکه بسازند و سالن ها را از وسط نصف کنند. در این نوع سالن ها اصطلاحا سر سالن داریم که بسیار قسمت مفیدی در مرغداری ها محسوب میشود. همچنین به علت گرانی زمین در برخی نقاط کشور مانند شمال ایران، رواج سالن های دو طبقه مرغداری بالاست. بعضا مرغداری را تا سه طبقه هم میسازند. به طور کلی توصیه میشود چنانچه امکان ساخت سالن های متعدد در کنار هم دارید از ساخت سالن دوطبقه صرف نظر کنید. زیرا در بحث مدیریت اینچنین سالن ها سختی هایی وجود دارد که به طور کلی مزایا و معایب سالن های دوطبقه مرغداری را در مطلب دیگری به طور کامل بررسی کرده ام.

مزایا و معایب سالن های مرغداری دوطبقه

در خصوص جهت گیری سالن های مرغداری نیز سوالات زیادی وجود دارد. در گذشته سالن های مرغداری با چیزی که در امروز با آن مواجهیم بسیار متفاوت است. اگر شما که مشغول مطالعه این مطلب هستید فرد با سابقه و با تجربه ای هستید خاطر دارید که در گذشته تهویه سالن های مرغداری را بصورت عرضی انجام میدادند. همچنین جهت گیری سالن را بگونه ای در نظر میگرفتند که از حداکثر نور در طول روز بتوانند استفاده کنند. اما در سالن های امروزی اینچنین نیست. بر اساس مطالعات و تجربیان ارزنده در دهه های گذشته امروز شاهد ساخت سالن با تهویه عرضی نیستیم و همه از سالن های تونلی یا طولی استفاده میکنند. همچنین به علت اهمیت برنامه نوری در مرغداری، نور سالن توسط لامپ های با روشنایی مشخص و با استفاده از دیمر برای تنظیم شدت روشنایی استفاده میشود. بنابراین سالن های الان اصطلاحا سالن های بسته یا ایزوله است که شاید جهت گیری آن در زمین مانند گذشته اهمیت نداشته باشد. در جدیدترین مطالعات روز دنیا بیان میکنند که جهت گیری سالن را ترجیحا بر اساس باد غالب منطقه انجام دهید تا به این شکل، باد طبیعی بتواند به جریان هوای سالن مرغداری کمک کند و عملکرد هواکش های مرغداری را بهبود بخشد.

انبار مرغداری

انبار مرغداری قسمتی است جهت نگهداری نهاده های خوراک و بعضا موارد دیگر در مرغداری. ابعاد آن با توجه به ظرفیت مرغداری متفاوت است. برخی از مرغداری ها دان خود را ترجیح میدهند از دان آماده کارخانه جات خوراک تهیه کنند. برخی دیگر فراوری خوراک را در فارم خود انجام میدهند. چنانچه مایلید  در خصوص خوراک فراوری خوراک را خودتان انجام دهید یا در برنامه های آینده است باید فضای خوبی برای تجهیزات فراوری مانند آسیاب، میکسر، بالابر و دستگاه پلت در نظر بگیریم. فراوری خوراک از جمله اقداماتی است که در مرغداری های بزرگ معمولا توجیه اقتصادی خوبی دارد. میدانیم بیشترین سهم هزینه های جاری در یک سالن مرغداری را هزینه های مربوط به خوراک آن تامین میکند. از این رو چنانچه بتوانیم این کار را در فام خود انجام دهیم میتوانیم صرفه جوی قابل توجهی در هزینه ها انجام دهیم. موفقیت در این امر نیازمند دانش کافی از مسائل مربوط به تغذیه و فراوری خوراک میباشد.

نقشه ساخت سالن مرغداری

تا اینجا در مورد سایت مپ یا نقشه کلی سالن مرغداری صحبت کردیم. بعد از آن میرسیم به نقشه ساخت سالن مرغداری. در خصوص نقشه ساخت مرغداری نکاتی وجود دارد که در موارد زیر به آنها اشاره میکنیم:

• طول و عرض سالن مرغداری را باید متناسب با ظرفیت آن مشخص کنیم. به عنوان مثال امروزه بیشترین سالن های مرغداری در حدود۱۴ متر عرض و ۶۰ متر طول دارند (۱۲۵۰۰ قطعه). طول و عرض سالن مرغداری در تهویه کلی سالن نقش بسزایی دارد. در مناطق جنوبی ایران یا شمالی که هوا شرجی است شاهد مرغداری های با عرض کمتر و طول بیشتر هستیم. چرا که سالن های مرغداری در این مناطق برای خنکسازی در ایام گرم سال نمیتوانند از سیستم های نبخیری مانند پد سلولزی استفاده کنند. از این رو بهترین کار افزایش جریان سرعت هوا تا حد امکان میباشد که در اینگونه سالن ها با تونلی طراحی کردن آن این کار را انجام میدهند.
• ارتفاع مرغداری نیز با توجه به ظرفیت سالن شما مشخص میشود. بیشتر ارتفاعی که امروزه در ساخت مرغداری ها صورت میگیرد، ۲.۷ متر دیواره ها و ۳.۵ متر وسط سال میباشد. همانطور که میدانیم در پرورش مرغ گوشتی جوجه ها در بستر نگهدداری میشوند. بنابر این حدالامکان ما سعی میکنیم که سالن ها با ارتفاع کمتر بسازیم. چرا که در بحث برودت و حرارت میدانیم که گرما در ارتفاع بالاتر قرار میگیرد. این موضوع باعث میشود برای تامین هوای گرم موردنیاز جوجه ها انرژی زیادی مصرف شود. اما کوتاه بودن زیاد سالن هم مشکلاتی در بحث تهویه برای سالن بوجود می آورد. این موضوع مخصوصا بر عملکرد اینلت ها در سالن مرغداری تاثیر زیادی دارد. از این رو ارتفاع سالن باید همیشه بصورت بهینه در نظر گرفته شود که در طولانی مدت تاثیر منفی بر پرورش نداشته باشد.
  
• در تهیه نقشه سالن مرغداری توجه به جانمایی تجهیزات مرغداری بسیار حائز اهمیت است. در ابتدا باید محاسبه تعداد تجهیزات مانند تعداد هواکش ها، تعداد پنجره های اینلت، تعداد جت هیتر ها، تعداد خطوط آبخوری و دانخوری و …  بدرستی و طبق استاندارد های علمی انجام شود. پس از آن قرارگیری آنها در سالن مرغداری باید بر اساس اصول درستی اتفاق بیفتد که بتوانیم بالاترین بهره وری را در سالن مرغداری داشته باشیم. مثلا ارتفاع مناسب اینلت ها میتواند تاثیر مستقیمی بر عملکرد کلی آنها در سالن داشته باشد. یا عدم رعایت فاصله مناسب هواکش ها از کف سالن  و از سایر هواکش های دیگر، باعث میشود در برخی نقاط سالن ما با سرعت زیاد جریان هوا مواجه باشیم و در نقاطی از سالن شاهد هوای راکد در مرغداری باشیم. اتفاقا نقاط راکد محل تجمع آلودگی ها و شیوع بیماری های رایج در طیور خواهد بود.
• 

چرا باید به نکته های احداث سالن مرغداری توجه کنیم؟

از آنجایی که كار با موجود زنده كاري بسيار حساس است، رعايت نكته هاي مربوط به سالن و مدیریتی ملموس تر است. عدم توجه به نکته های مربوط به ساختمان و همچنین پرورش خیلی سریع روی طیور تاثیر می گذارد و اینگونه سهل انگاری ها باعث ایجاد تنش، شیوع بیماری و در نهایت افزایش تلفات می شود. همچنین در مرغداری امروزه با توجه به آزادسازی نهاده ها در دام و طیور باید به ضریب تبدیل خوراک توجه ویژه کنیم. ضامن سود آوری کشاورزی در حوزه دام و وطیور امروز بسیار به توجه ضریب تبدیل خوراک وابسته است.

کاهش ضریب تبدیل خوراک

عایق سالن مرغداری : سالن مرغداری گوشتی باید به اندازه کافی عایق باشد و طول و عرض و ارتفاع استانداردی داشته باشد.

تجهیزات سالن مرغداری : سیستم دانخوری و آبخوری در سالن های پرورش مرغ گوشتی باید به میزان متناسب تعبیه شود تا جوجه ها بتوانند به خوبی آب و دانه بخورند و رشد کنند.

در سالن مناسب برای نگهداری مرغهای گوشتی، باید تجهیزاتی مانند هیتر، پد کولینگ، مه پاش، هواکش و پنجره ورودی هوا ( ایر اینلت) قرار داشته باشد تا هوای سالن به خوبی تهویه شود و در گردش باشد. دمای محیط هم باید متناسب با فصل تنظیم شود و در فصل تابستان و زمستان، در درجه استاندارد قرار داشته باشد.

ساختمان مرغداری : دیوارها و سقف های سالن مرغداری گوشتی باید عایق باشد تا سرما و گرما به داخل محیط وارد نشود. همچنین باید سقف و دیوار محکم بوده و بدون درز باشد (جهت جلوگیری از رسوب آلودگی ) تا خطری پرندگان داخل سالن را تهدید نکند. دیوارها و کف سالن مرغداری را باید به گونه ای پوشش داد تا ضدعفونی کردن و نظافت آن به راحتی انجام شود؛ مثلا می توان از بتن یا سیمان با عیار بالا برای پوشش کف سالن استفاده کرد تا به راحتی تمیز شود.

نور سالن مرغداری : در درون محیط سالن مرغداری گوشتی، باید از تجهیزات روشنایی و لامپهای مناسب استفاده کرد تا نور محیط به خوبی حفظ شود. سیم کشی داخل سالن هم باید به صورت کاملا حرفه ای و ایمن انجام شود تا خطراتی مانند برق گرفتگی و آتش سوزی پیش نیاید.

سخن آخر

در خصوص طراحی و نقشه سالن مرغداری سوالات بیشماری وجود داره که همه روزه در مواجهه با آن هستیم. چنانچه نیازمند مشاوره کاملتر در خصوص طراحی سالن مرغداری میباشید میتوانید با کلیک بر روی عکس زیر اقدام به رزرو وقت مشاوره نمائید.