تشخیص جنسیت جوجه مرغ از روز اول تا بلوغ | آموزش ۱۰ روش علمی و عملی

تشخیص جنسیت جوجه مرغ از همان روزهای نخست برای بسیاری از شاخه‌های پرورش طیور، به‌ویژه در سالن‌های پرورش مرغ مادر و مرغ تخم‌گذار اهمیت بالایی دارد. با دانستن جنسیت جوجه‌ها می‌توانید نسبت خروس به مرغ را در گله مدیریت کنید، هزینه‌های اضافی را کاهش دهید و کارایی سالن را بالا ببرید.

در این مقاله از کارنوتک، به زبان ساده و کاربردی، ۱۰ روش سریع و علمی برای تشخیص جنسیت جوجه مرغ را توضیح می‌دهیم؛ از روش‌های روز اول تا نشانه‌های رفتاری و فیزیکی در سنین بالاتر.

چرا تشخیص جنسیت جوجه‌ها اهمیت دارد؟

• در سالن‌های تخم‌گذار: حضور خروس فقط هزینه اضافی است و هیچ سودی ندارد.

• در سالن‌های مادر: حضور خروس ضروری است اما باید نسبت دقیق رعایت شود.

• در مرغ گوشتی: اهمیت کمتر دارد ولی باز هم برای برخی سالن‌ها مهم است.

• جلوگیری از معدوم‌سازی جوجه‌های یک‌روزه نر که در دنیا به مسئله‌ای اخلاقی و اقتصادی تبدیل شده.

روش‌های علمی و عملی برای تشخیص جنسیت جوجه مرغ

۱) تشخیص جنسیت از روی وضعیت پرهای بال (Wing Sexing)

• جوجه را در دست بگیرید و بال آن را باز کنید.

• اگر پرهای نوک بال به‌صورت یکنواخت و یک‌اندازه باشند → جوجه نر است.

• اگر پرها یکی در میان بلند و کوتاه باشد → جوجه ماده است.

۲) رنگ پای جوجه

• معمولاً جوجه خروس‌ها پاهای روشن‌تر و سفیدتری دارند.

• جوجه ماده‌ها پاهایی با رنگ تیره‌تر، متمایل به زرد یا قهوه‌ای دارند.

• تجربه و شناخت نژاد مهم است؛ چون در برخی نژادها تفاوت کم است.

۳) رنگ کرک‌های اطراف گردن

• پرهای نرم (کرک) اطراف سر و گردن جوجه‌ها:

  • در جوجه نر: رنگ روشن‌تر، سفید یا زرد

  • در جوجه ماده: تیره‌تر، قهوه‌ای یا نارنجی

• در نژادهایی مانند Barred Plymouth Rocks: جوجه نر لکه زرد مشخصی روی سر دارد.

۴) بررسی دریچه مقعد (Vent Sexing)

• نیاز به دقت بالا و آموزش دارد.

• جوجه را به آرامی فشار دهید تا مدفوع خارج شود.

• اگر برآمدگی کوچک در دریچه مقعد دیده شود → جوجه نر است.

• اگر مقعد صاف باشد → جوجه ماده است.

۵) جثه و اندازه سر

• جوجه‌های نر اغلب سر بزرگ‌تر و جثه درشت‌تری نسبت به ماده‌ها دارند.

• تفاوت در روزهای اول کم است ولی با رشد جوجه واضح‌تر می‌شود.

۶) رفتارشناسی جوجه‌ها

• جوجه خروس‌ها اغلب پرجنب‌وجوش‌تر و پرخاشگرترند.

• جوجه‌های ماده آرام‌تر و محتاط‌تر هستند.

• تست ساده: نوک جوجه را بگیرید؛ اگر تقلا کرد → نر، اگر آرام ماند → ماده.

۷) تاج و ریش

• با رشد جوجه، تاج و ریش خروس‌ها بزرگ‌تر و پررنگ‌تر می‌شود.

• در جوجه ماده‌ها، تاج و ریش کوچک‌تر و کم‌رنگ‌تر باقی می‌ماند.

۸) پرهای ناحیه کمر

• پرهای کمری در خروس‌ها بلند، تیز و کشیده است.

• در مرغ‌ها این پرها کوتاه‌تر و گرد هستند.

۹) واکنش به صدا یا حرکت

• هنگام دست‌زدن یا ایجاد صدا در سالن:

  • جوجه خروس‌ها رفتار تهاجمی یا کنجکاوی نشان می‌دهند.

  • جوجه‌های ماده معمولاً به عقب می‌روند یا واکنش تدافعی دارند.

۱۰) وجود خار پا

• با رشد جوجه خروس‌ها، خار پا (Spur) در پشت پا ایجاد می‌شود.

• در جوجه ماده‌ها این خار وجود ندارد یا بسیار کوچک می‌ماند.

 آیا می‌توان جنسیت جوجه را قبل از تولد تشخیص داد؟

• تاکنون روش علمی و قطعی برای تشخیص جنسیت جوجه در تخم وجود ندارد.

• نظریه‌هایی مثل تفاوت شکل تخم‌مرغ، دمای دستگاه جوجه‌کشی و … علمی نیستند.

• تحقیقات جهانی برای توسعه فناوری‌های ژنتیکی ادامه دارد.

پرسش و پاسخ متداول

بهترین زمان برای تشخیص جنسیت جوجه مرغ کی است؟

روز اول پس از هچ (به روش پر بال و مقعد)، ولی با رشد جوجه تشخیص راحت‌تر می‌شود.

آیا تشخیص جنسیت صددرصد قطعی است؟

هیچ روش ساده‌ای صددرصد قطعی نیست؛ ترکیب چند روش و تجربه، دقت را بالا می‌برد.

چرا بیشتر جوجه‌های رنگی که برای بچه‌ها می‌خرند، خروس هستند؟

چون در جوجه‌کشی‌ها جوجه‌های نر و ماده جدا می‌شوند؛ جوجه‌های نر رنگی و به‌عنوان حیوان خانگی فروخته می‌شوند.