تنش گرمایی و مشکلات تغذیه ای
تنش گرمایی و بدنبال آن بروز مشکلات تغذیه ای یکی از معضلات پرورش طیور در ایام گرم سال محسوب میشود. در این مقاله به بررسی تنش گرمایی در بروز مشکلات تغذیه ای میپردازیم.
مناطق داغ جهان احتمالا بزرگترین پتانسیل را برای رشد بیشتر تولید گوشت مرغ دارا هستند زیرا میزان مصرف آن در این مناطق هنوز بسیار کم است. در حال حاضر آسیا پس از آمریکا شمالی و مرکزی، رتبه اول را در تولید گوشت مرغ دارد. در سال ۲۰۰۵ آسیا و آمریکای جنوبی ۵۰ درصد مجموع گوشت مرغ جهان را تولید کردند. گسترش سریع صنعت تولید گوشت مرغ در کشورهایی مانند برزیل در آمریکای جنوبی، مراکش و نیجریه در آفریقا، و عربستان سعودی در خاورمیانه بسیار آشکار بوده است. بر اساس برخی اطلاعات آماری جهانی در طی دهه جاری، رشد مصرف گوشت مرغ سالانه ۱۲٫۵ درصد بوده است و بیشترین افزایش مصرف در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی، که عمده مناطق گرم جهان هستند، خواهد بود. محدودیت‌های بسیاری در راه توسعه آینده صنعت گوشت مرغ در مناطق داغ جهان وجود دارد. در این مناطق به‌استثنای کشورهای نفت خیز، فقر عمومیت داشته و درآمد سرانه کم است و لذا در دسترس بودن سرمایه، در درجه اول اهمیت است. محدودیت دیگر در دسترس بودن منابع کافی مواد غذایی مورد مصرف طیور و مکمل‌های پروتئینی لازم برای تولید خوراک طیور است. سومین محدودیت در توسعه آینده این صنعت، نیاز به توسعه صنایع حمایتی مختلف از قبیل تجهیزات، دارو، مواد بسته‌بندی، مواد لازم برای ساخت تاسیسات مرغداری و غیره برای تولید تجاری گوشت مرغ می‌باشد. در این مناطق عدم وجود مرغداران ماهر برای تصدی پست‌های مدیریت میانی و همچنین عدم وجود کارشناسان ماهر برای پیشگیری و تشخیص بیماری‌های طیور، مانعی جدی برای رشد بیشتر در صنعت تولید گوشت مرغ است.
یکی دیگر از موانع مهم توسعه صنعت مرغداری در مناطق گرم جهان، مسئله وقوع تنش گرمایی است. درجه حرارت بالا، به‌ویژه هنگامی که با رطوبت بالا همراه میشود، موجب تحمیل استرس شدید به پرندگان شده و به کاهش عملکرد منجر میشود. در طول دو دهه گذشته پژوهش‌های زیادی در مورد راه‌های کاهش تنش گرمایی در پرندگان تحت درجه حرارت بالای محیطی انجام شده است. در واقع مؤثرترین روش‌ها ایجاد تحول در شیوه‌های ایجاد تاسیسات مرغداری برای اقلیم‌های گرم است. در این مقاله عمدتا به برخی روش‌های دستکاری تغذیه‌ای و عملیات تغذیه که در کاهش اثرات تنش گرمایی در جوجه‌های گوشتی مفید است، پرداخته شده است.
اثرات عمومی دما:
در مورد درجه حرارت ایده‌آل برای انواع و گروه‌های مختلف سنی مرغ، اختلاف قابل توجهی وجود دارد. این اختلاف‌ها احتمالا به‌خاطر این واقعیت است که عوامل زیادی بر واکنش پرندگان به تغییرات دما تاثیر می‌گذارد. مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار شامل رطوبت اتمسفر، سرعت باد و عادت پرندگان به شرایط دمایی قبلی است. پرندگان در محدوده نسبتا وسیعی از درجه حرارت به‌خوبی ایفای نقش می‌کنند. این محدوده دمایی برای جوجه‌های گوشتی، مرغان تخمگذار یا بوقلمون، بین ۱۰ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد است. کمپن در سال ۱۹۸۴ نشان داد که بیشترین میزان رشد جوجه‌های گوشتی در محدوده دمایی ۱۰ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد رخ می‌دهد در حالی که حداکثر بازده خوراک در دمای حدود ۲۷ درجه بروز می‌یابد. چارلز در سال ۲۰۰۲ با بررسی مقالاتی مربوط به تعیین دمای ایده‌آل برای بهترین عملکرد، نتیجه گرفت که برای جوجه‌های گوشتی در حال رشد، محدوده دمایی ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد مطلوب است. کاملا مشخص شده است که دمای ایده‌آل برای رشد، ایده‌آل برای بازده غذایی نیست. بنابراین محدوده دمایی مطلوب به ارزش بازاری محصول تولید شده نسبت به هزینه دان بستگی دارد.
مهم‌ترین عامل موثر بر عملکرد تولید جوجه‌های گوشتی در معرض دمای بالا، کاهش مصرف غذا است. با این حال، تنها بخشی از کاهش عملکرد جوجه‌های گوشتی به‌دلیل کاهش مصرف غذا است و بقیه به‌دلیل خود دمای بالا فی‌نفسه است. بر اساس نتایج یک تحقیق انجام شده در سال ۱۹۷۹ میلادی، ۶۳ درصد کاهش در رشد جوجه‌های گوشتی به‌دلیل کاهش مصرف غذا بوده است و بر اساس برخی تحقیقات اخیر و با انجام تغذیه اجباری در جوجه‌های گوشتی در معرض دمای بالا مشاهده شد که ۶۷ درصد کاهش در نرخ رشد این پرندگان به‌دلیل کاهش مصرف دان است.
پاسخ جوجه‌های گوشتی در معرض دمای بالا، با تغییرات رطوبت نسبی، متفاوت است. در محیط پرورش جوجه‌های گوشتی، وجود درجه حرارت بالا توام با رطوبت نسبی بالادر مقایسه با درجه حرارت بالا با رطوبت نسبی کم برای رشد جوجه‌های گوشتی زیان‌بارتر است. در عین حال برای جوجه‌های گوشتی، وجود درجه حرارت بالا و ثابت ۳۰ تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد در مقایسه با درجه حرارت بالا و چرخه‌ای ۳۰ تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد در روز و ۲۵ درجه سانتی‌گراد در شب زیان‌بارتر است. تبدیل خوراک در جوجه‌های گوشتی به‌دلیل تغییرات فصلی و دمای محیط در معرض نوسانات است. تمام مطالعات نشان می‌دهد که دمای بالا، راندمان استفاده از انرژی غذا برای مقاصد تولیدی را کاهش می‌دهد. جوجه‌های گوشتی در دمای بالا (به ویژه در دمای بالای ۳۰ درجه سانتی‌گراد) نه تنها کمتر می‌خورند، بلکه به‌ازای هر واحد مصرف دان، رشد کمتری نیز بروز می‌دهند. مشخص شده است که برای تولید واحد وزن مرغ در ایالت فلوریدای آمریکا در ماه‌های گرم ژوئن تا آگوست در مقایسه با دوره نوامبر.تا آوریل، ۰٫۰۹ کیلوگرم دان بیشتر لازم بود.
مشخص شده است که برخی اوقات جوجه‌ها می‌توانند به تغییرات آب و هوایی عادت کنند. بنابراین تلاش شده است که از طریق عادت دادن جوجه‌ها به تغییرات آب و هوایی، مرگ و میر ناشی از استرس گرمایی را در آنها کاهش دهند. بالا بردن دمای سالن مرغداری قبل از وقوع موج گرما می‌تواند به کاهش تلفات منجر شود. یکی از علل این پدیده کاهش مصرف دان در پاسخ به تنش گرمایی است. در یک تحقیق انجام شده در سال ۱۹۹۰ میلادی، جوجه‌های گوشتی در سن ۵ روزگی به‌مدت ۲۴ ساعت در معرض دمای ۳۵ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند و مشاهده شد وقتی این جوجه‌ها در ۴ روزگی به‌مدت ۸ ساعت تحت تنش گرمایی قرار گرفتند، تلفات کمتری داشتند. بر اساس نتایج یک تحقیق جدید‌تر انجام شده در سال ۲۰۰۱ میلادی، بدین منظور اعمال دمای ۳۶ تا ۳۷٫۵ درجه سانتی‌گراد در سن ۳ روزگی پیشنهاد شده است. همچنین بر اساس نتایج یک تحقیق انجام شده در سال ۲۰۰۸ میلادی، بالاتر بردن دمای دستگاه جوجه‌کشی نیز می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد. اگر چه عادت دادن اولیه جوجه‌های گوشتی به گرما هنوز در مرحله بررسی و آزمایش است اما برای آینده صنعت طیور، جای امیدواری زیادی دارد.
مطالب مشابه:
