آب آوردگی شکم در مرغ های گوشتی

آسیت یک مشکل گسترده و بسیار پیچیده در پرورش طیور است. تخمین زده میشود که خسارت سالانه این بیماری در سراسر جهان حدود ۱ میلیارد دلار است. حدود ۵ درصد جوجه های گوشتی به دلیل آسیت تلف می شوند و در زمان کشتار، لاشه این جوجه ها به صورت غیرقابل استفاده دور ریخته میشود.

آسیت ‌یا آب‌آوردگی شکم در مرغ های گوشتی

آب آوردگی شکم یا آسیت یکی از بیماری های مشهور در میان جوجه های گوشتی است. آسیت وضعیتی است که برای مرغهای گوشتی که رشد سریع دارند پیش می آید و مایعات آسیت در حفره شکم آنها انباشته می شود.

معضل آسیت به یکی از مسایل با اهمیت در صنعت مرغداری در همه جای جهان تبدیل شده است، این معضل به ویژه در  ارتفاعات، و بیشتر در زمستانها، گله ها را درگیر می‌کند.

علائم بیماری آسیت مرغ

جوجه های مبتلا به آسیت شکم متورم، دیسترس تنفسی و سیانوز دارند. ماهیچه های سینه تیره می شوند و تا ۳۰۰ میلی لیتر مایع زرد شفاف (همراه با لخته های فیبرین) در حفره شکم جمع میشود. نیمه راست قلب بزرگ، متسع و هیپرتروفیک است.  کبد خاکستری و بزرگ شده است. ریه ها ادماتوز می شوند.

از آنجایی که ظرفیت ریه در آسیت متناسب با توده بدن افزایش نمی یابد ، این اختلال منجر به هیپوکسی، هیپرکاپنیا و اسیدوز تنفسی میشود. آسیت توسط عوامل متعدد (ژنتیکی و غیر ژنتیکی) و نه توسط یک عامل منفرد،بلکه به طور کلی توسط ترکیبی از عوامل ایجاد میشود. شرایط محیطی نامناسب در سالن ها، از جمله دمای پایین و استرس مرتبط و نوسانات دما، باعث آسیت میشود. بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از آسیت را درپرندگانی که با خوراک پلت شده و در معرض دماهای سرد تغذیه شده بودند.

عوامل ایجاد سندرم آسیت (آب آوردگی شکم):

• ارتفاع بالا
• سرما
• گرما
• نژاد
• محیط
• نور
• فاکتورهای تغذیه
• سدیم کلراید
• بیماریهای شایع طیور
• سموم

ارتفاع بالا

افزایش شیوع آسیت در ارتفاع بالا به دلیل نیاز اکسیژن بالا برای حفظ رشد سریع و عدم توانایی قلب و ریه برای تحویل مقدار کافی اکسیژن به بافت ها به منظور حفظ پتانسیل تغذیه و نرخ رشد است. آسیت در ارتفاع پایین هم مشاهده شده است که به تهویه ضعیف و بیماری های تنفسی مربوط می شود. در هر ۱۰۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا ، فشار اکسیژن حدود ۷ میلیمتر از ستون جیوه کاهش می یابد (که منجر به کاهش اکسیژن در ریه ها میشود) سالن های مرغداری به هیچ وجه نباید در ارتفاع بالای ۱۸۰۰ متر ساخته شود.

سرما

سرما یک عامل مهم است. در دمای محیطی سرد غلظت T3 افزایش پیدا می کند که برای تولید حرارت متابولیکی اضافی برای نگهداری دمای بدن در محیط خنک تر مورد نیاز است. افزایش بعدی در نرخ متابولیسم منجر به افزایش فشار خون می شود که به عنوان تلاش قلب برای تأمین اکسیژن به اندام ها و عضلات است، در نتیجه منجر به افزایش فشار خون ریوی و نارسایی بطن راست می شود.

گرما

گرما همچنین باعث افزایش تقاضا برای اکسیژن شده، و در نتیجه بروز آسیت را افزایش می دهد.

سن

جوجه های گوشتی سه تا هفت هفتگی بیشتر مستعد ابتلا به آسیت می باشد.

جنسیت

نرها حساس تر از ماده ها هستند.

نژاد

نژادهای با رشد سریع نیاز به اکسیژن بیشتری برای حفظ سرعت رشد سریع در مقایسه با نژادهای با رشد آهسته دارند و آنها نسبت به رشد بدن حجم ریه کوچکتری دارند، که موجب هایپوکسمی مستعد کننده سندرم آسیت می شود.

ژنوتیپ

ژنوتیپ جوجه های گوشتی عامل دیگری در بروز سندرم آسیت است . سرعت رشد جوجه های گوشتی مستقیماً باعث ایجاد سندرم فشار خون ریوی میشود.اشباع هموگلوبین در جوجه های گوشتی سریع رشد کمتر ازپرندگان کند رشد است.جنس جوجه های گوشتی همچنین باعث آسیت میشود که احتمال بروز آن در جوجه های گوشتی نر بیشتر از ماده ها است.

محیط آشیانه

تشکیل آمونیاک و گرد و غبار بروز آب آوردگی شکم را افزایش می دهد.میکروارگانیسم های ایجاد کننده بیماری می توانند از طریق ذرات گرد و غبار منتقل شوند، باعث تحریک یا عفونت ریه و منجر به کاهش انتقال اکسیژن بین پرندگان و محیط زیست می شود.

نور

روشنایی مداوم سندرم آسیت را افزایش می دهد و نور متناوب بروز آن را در جوجه های گوشتی کاهش می دهد. دوره های کوتاه نور روز، به ویژه در هیبریدهای با رشد سریع، میتواند باعث ایجاد سندرم فشار خون ریوی شود.  کوتاه شدن دوره های نور روز در ۳ تا  ۴ روزگی میتواند بروز آسیت را ۳۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهد که با کاهش سرعت رشد در هفته اول زندگی مرتبط است.

فاکتورهای تغذیه

جیره غذایی پرانرژی و خوراک پلت شده بروز آسیت را در جوجه ها افزایش می دهد. جیره غذایی حاوی T3، سدیم بالا و فسفر، ویتامین C، ویتامین E و سلنیوم پایین آب آوردگی شکم را در جوجه های گوشتی القا می کند.

سدیم کلرید

مسمومیت با نمک حاد یکی از عوامل آسیت است. این به خاطر این است که نمک منجر به کاهش انعطاف پذیری گلبول های قرمز شده و ممکن است دینامیک جریان خون را تحت تاثیر بگذارد و در نتیجه منجر به فشار خون ریوی و آسیت می شود.

بیماری ها

گونه های آسپرژیلوس، ویروس برونشیت عفونی، ای_کولای و ویروس افزاینده گلبول های سفید خون مرغی باعث ایجاد آسیت می شود.

سموم

مسمومیت کبدی، سموم قارچی و سطح بالایی از فورازولیدون در خوراک باعث ایجاد آسیت می شود.

ترکیبات آنتی اکسیدان

وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی (ویتامین های ،C ،E ، A گلوتاتیون، اسید اوریک ،  سیستئین، گلوکز، آنزیمها : سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون ردوکتاز و گلوتاتیون پراکسیداز) در گردش خون یا در سطح غشای تنفسی ممکن است آسیب سلولی را کاهش دهد. مکمل های غذایی با ویتامین C ویتامین E و سلنیوم میتوانند میزان مرگ و میر را کاهش دهند، زیرا در کاهش تولید رادیکال های آزاد مرتبط با آسیت موثر هستند. مکمل خورک با آرژنین ۱٪ ویتامین E ویتامین C، که عملکرد قلبی ریوی بهبود یافته و فشار خون ریوی کاهش می یابد. مکمل خوراک با روغن بذر کتان به میزان ۵۰ گرم در کیلوگرم خوراک باعث کاهش بروز آسیت در جوجه ها ی گوشتی شد.

تعادل الکترولیتی

تعادل الکترولیت های خوراک عامل دیگری در پیشگیری از آسیت می باشند.  سدیم کاتیون اصلی مایع خارج سلولی است و غلظت بالای سدیم در جیره جوجه های گوشتی به سندرم فشار خون ریوی کمک می کند. نباید بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم سدیم در هرکیلوگرم خوراک مصرف شود . NaCl مواد تشکیل دهنده خوراک و آب آشامیدنی نیز باید در هنگام فرمول نویسی خوراک برای جوجه های گوشتی در نظر گرفته شود. آب آشامیدنی جوجه های گوشتی باید حاوی کمتر از ۱۰۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم سدیم باشد. اثر نامطلوب سدیم بر آسیت که سدیم حجم خون را افزایش می دهد و در نتیجه باعث افزایش فشار خون ریوی میشود.

راه های پیشگیری از آسیت مرغ

• هوای سالن را با تهویه کارآمد و مداوم، تازه نگهدارید. در ماه های سرد، به جای بستن دریچه ها و کاستن از جریان هوا برای حفظ گرما در درون سالن ها، بهتر است سالن را گرم تر کنید و جریان هوا را هم برقرار سازید.
• برای کاستن از پیش آمدن بیماری آسیت، وضعیت بستر مرغ ها را بهبود ببخشید.
• محدود کردن خوراک، دادن جیره مَش، و یا جیره کم انرژی و کم پروتئین.
• سطح سدیم آب نوشیدنی مرغ ها را اندازه بگیرید. اگر سدیم آب بالا باشد، بهتر است از منبع آبی که کیفیت بهتری دارد در ۳ تا ۴ هفته اول به مرغ ها بدهید .
• به جای پودر ماهی از مواد خوراکی آماده دیگر، مانند اسیدآمینه آرژنین به مرغ ها بخورانید. اگر با سطح سدیم بالای ۴۰۰ ppm خورانده شود، گرفتاری ساز خواهدشد.
• توجه دقیق به دمای دو هفته نخست پرورش جوجه ها، نیز برای کنترل آب آوردگی شکم اهمیت دارد.
• از شرایطی که پدید آوردنده بیماری های تنفسی باشند، جلوگیری کنید.
• استفاده از افزودنی های خوراک نظیر اسیدی فایر ها (نقش اسیدی فایرها در کنترل آسیت)

سخن آخر

امید است که این مطلب به سوالات شما در زمینه پرورش مرغ مادر جواب داده باشد. شما عزیزان میتوانید سوالات خود را از طریق شماره تماس موجود در وب سایت رسمی کارنوتک و یا پیج اینستاگرام ما مطرح نمایید. در صورتی که این مقاله برای شما مفید واقع شد، آن را با عزیزان خود نیز به اشتراک بگذارید.

شرکت تجهیزات مرغداری کارنوتک مفتخر است که با ارائه مشاوره رایگان از اولین گام های شما برای شروع کسب و کار همراه شما عزیزان باشد.