آسیت‌یا آب‌آوردگی شکم در مرغ های گوشتی

آب آوردگی شکم یا آسیت یکی از بیماری های مشهور در میان جوجه های گوشتی است. آسیت وضعیتی است که برای مرغهای گوشتی که رشد سریع دارند پیش می آید و مایعات آسیت در حفره شکم آنها انباشته می شود. معضل آسیت به یکی از مسایل با اهمیت در صنعت مرغداری در همه جای جهان تبدیل شده است، این معضل به ویژه در  ارتفاعات، و بیشتر در زمستانها، گله ها را درگیر می‌کند.

۱- عواملی که باعث ایجاد سندرم آسیت (آب آوردگی شکم) می شود، به شرح زیر است:

• ارتفاع بالا
• سرما
• گرما
• نژاد
• محیط
• نور
• فاکتورهای تغذیه
• سدیم کلراید
• بیماریها
• سموم

ارتفاع بالا :

افزایش شیوع آسیت در ارتفاع بالا به دلیل نیاز اکسیژن بالا برای حفظ رشد سریع و عدم توانایی قلب و ریه برای تحویل مقدار کافی اکسیژن به بافت ها به منظور حفظ پتانسیل تغذیه و نرخ رشد است. آسیت در ارتفاع پایین هم مشاهده شده است که به تهویه ضعیف و بیماری های تنفسی مربوط می شود.

سرما:

سرما یک عامل مهم است. در دمای محیطی سرد غلظت T3 افزایش پیدا می کند که برای تولید حرارت متابولیکی اضافی برای نگهداری دمای بدن در محیط خنک تر مورد نیاز است. افزایش بعدی در نرخ متابولیسم منجر به افزایش فشار خون می شود که به عنوان تلاش قلب برای تأمین اکسیژن به اندام ها و عضلات است، در نتیجه منجر به افزایش فشار خون ریوی و نارسایی بطن راست می شود.

گرما:

گرما همچنین باعث افزایش تقاضا برای اکسیژن شده، و در نتیجه بروز آسیت را افزایش می دهد.

سن:

جوجه های گوشتی سه تا هفت هفتگی بیشتر مستعد ابتلا به آسیت می باشد.

جنسیت:

نرها حساس تر از ماده ها هستند.

نژاد:

نژادهای با رشد سریع نیاز به اکسیژن بیشتری برای حفظ سرعت رشد سریع در مقایسه با نژادهای با رشد آهسته دارند و آنها نسبت به رشد بدن حجم ریه کوچکتری دارند، که موجب هایپوکسمی مستعد کننده سندرم آسیت می شود.

محیط آشیانه:

تشکیل آمونیاک و گرد و غبار بروز آب آوردگی شکم را افزایش می دهد.میکروارگانیسم های ایجاد کننده بیماری می توانند از طریق ذرات گرد و غبار منتقل شوند، باعث تحریک یا عفونت ریه و منجر به کاهش انتقال اکسیژن بین پرندگان و محیط زیست می شود.

نور:

روشنایی مداوم سندرم آسیت را افزایش می دهد و نور متناوب بروز آن را در جوجه های گوشتی کاهش می دهد.

فاکتورهای تغذیه:

جیره غذایی پرانرژی و خوراک پلت شده بروز آسیت را در جوجه ها افزایش می دهد. جیره غذایی حاوی T3، سدیم بالا و فسفر، ویتامین C، ویتامین E و سلنیوم پایین آب آوردگی شکم را در جوجه های گوشتی القا می کند.

سدیم کلرید:

مسمومیت با نمک حاد یکی از عوامل آسیت است. این به خاطر این است که نمک منجر به کاهش انعطاف پذیری گلبول های قرمز شده و ممکن است دینامیک جریان خون را تحت تاثیر بگذارد و در نتیجه منجر به فشار خون ریوی و آسیت می شود.

بیماری ها:

گونه های آسپرژیلوس، ویروس برونشیت عفونی، ای_کولای و ویروس افزاینده گلبول های سفید خون مرغی باعث ایجاد آسیت می شود.

سموم:

مسمومیت کبدی، سموم قارچی و سطح بالایی از فورازولیدون در خوراک باعث ایجاد آسیت می شود.

۲- راه های پیشگیری:

• هوای سالن را با تهویه کارآمد و مداوم، تازه نگهدارید. در ماه های سرد، به جای بستن دریچه ها و کاستن از جریان هوا برای حفظ گرما در درون سالن ها، بهتر است سالن را گرم تر کنید و جریان هوا را هم برقرار سازید.
• برای کاستن از پیش آمدن بیماری آسیت، وضعیت بستر مرغ ها را بهبود ببخشید.
• محدود کردن خوراک، دادن جیره مَش، و یا جیره کم انرژی و کم پروتئین.
• سطح سدیم آب نوشیدنی مرغ ها را اندازه بگیرید. اگر سدیم آب بالا باشد، بهتر است از منبع آبی که کیفیت بهتری دارد در ۳ تا ۴ هفته اول به مرغ ها بدهید .
• به جای پودر ماهی از مواد خوراکی آماده دیگر، مانند اسیدآمینه آرژنین به مرغ ها بخورانید. اگر با سطح سدیم بالای ۴۰۰ ppm خورانده شود، گرفتاری ساز خواهدشد.
• توجه دقیق به دمای دو هفته نخست پرورش جوجه ها، نیز برای کنترل آب آوردگی شکم اهمیت دارد.
• از شرایطی که پدید آوردنده بیماری های تنفسی باشند، جلوگیری کنید.