حداقل زمین مورد نیاز برای ساخت مرغداری

یکی دیگر از سوالات پر تکرار مرغداران از ما این است که حداقل زمین مورد نیاز برای ساخت مرغداری چقدر می باشد؟ باید به این نکته توجه داشته باشید که حداقل زمین مورد نیاز برای احداث مرغداری با توجه به نوع پرورش  (مرغ گوشتی، مرغ تخم گذار، پرورش پولت، مرغ مادر و یا سایر ماکیان)، میزان ظرفیت مورد نظر ما و حتی مکان جغرافیایی که مرغداری در آن احداث می گردد می تواند متفاوت باشد.

حداقل زمین مورد نیاز برای ساخت مرغداری

پیش از آنکه در رابطه با حداقل زمین مورد نیاز برای احداث مرغداری گوشتی صحبت کنیم لازم است به این نکته اشاره کنیم که حداقل ظرفیتی که وزارت جهاد کشاوزی در سال ۱۴۰۲ جهت احداث مرغداری گوشتی اتخاذ کرده است تعداد ۲۰.۰۰۰ قطعه مرغ گوشتی می باشد و به ظرفیت های کمتر مجوز احداث مرغداری تعلق نخواهد گرفت. پس مبنای محاسبات مطلب امروز کارنوتک یک مرغداری با ظرفیت ۲۰.۰۰۰ سر مرغ می باشد.

در کنار تمام این موارد نکته ی دیگری در خصوص زمین های مرغداری باید به آن اشاره کرد ارزش قیمتی زمین های مرغداری در قسمت های مختلف کشور میباشد. به عنوان مثال در نواحی شمال ایران به علت اینکه ارزشمندی زمین در آن ناحیه و در همه ی نقاط آن بالاست میتوان مرغداری به صورت متراکم تر راه اندازی کرد. در این نواحی ما شاهد بیشترین سالن های مرغداری به صورت دو طبقه هستیم.

سالن های مرغداری دوطبقه

سالن های مرغداری بصورت دو طبقه را از زوایای مختلفی میتوان بررسی کرد. به طور کل میتوان بیان کرد اگر چنانچه ما محدودیتی در زمین نداشته باشیم ترجیحا بهتر است سالن ها بصورت یک طبقه اجرا شوند. زیرا مشکلات مدیریتی مطمعنا در سالن های با یک طبقه بسیار کمتر است. در مطلب مزایا و معایب سالن های دو طبقه مرغداری، به طور کامل به این موضوع پرداخته شده است که توصیه میکنیم آن را مطالعه بفرمایید.

مزایا و معایب مرغداری دو طبقه در ایران

پرورش مرغ گوشتی در قفس

در رابطه با پرورش مرغ گوشتی در قفس نظرات متفاوتی وجود دارد. همانطور که میدانید پرورش در قفس های مرغ میتواند تراکم پروش به ازای هر متر مربع را تا چند برابر افزایش دهد. همچنین به دلیل تراکم بالاتر نگهداری پرنده در سالن، گرمای تولید شده از آنها از جمله مواردیست که میتواند مصرف سوخت سیستم های گرمایشی سالن های مرغداری را به شکل قابل ملاحظه ای کاهش دهد. این مورد در مخصوصا در کشور هایی مانند ترکیه که هزینه های سوخت های فسیلی بالاست بسیار مورد توجه پرورش دهندگان قرار میگیرد. اما با توجه به قیمت های به نسبت ارزان سوخت در ایران این مورد را نمیتوان مزیت قابل ملاحظه ای برای سیستم قفس مرغ گوشتی قلمداد کرد.

از طرفی در سالن های پرورش مرغ گوشتی در قفس به علت تراکم بالای نگهداری پرندگان باید در نظر داشت که سیستم های تهویه با حساسیت و دقت بالاتری محاسبه و اجرا شوند. طبق مشاهداتی که ما در بازدیدهای فراوان از فارم های مختلف کشور انجام میدهیم شاهد آن هستیم که وضعیت تهویه سالن های مرغداری با اشکالات بسیار زیادی همراه است. همین امر یکی از عوامل شیوع و درگیری بیماری های فراوان در مرغداری های کشور میباشد. همچنین این مورد تاثیر مستقیمی بر ضریب تبدیل خوراک طیور میگذارد که متاسفانه باید بیان داشت که در وضعیت کنونی وضعیت ضریب تبدیل خوراک در ایران نزدیک به بحران میباشد!

یک مورد دیگر استفاده از قفس های مرغ گوشی در کوتاه تر شدن دوره پرورش میباشد که میتواند این مورد را به عنوان یک مزیت و بهبود دهنده ضریب تبدیل خوراک در نظر گرفت. اما در کنار مزایای آن باید به این نکته اشاره کرد که پایان دوره در پرورش مرغ گوشتی در قفس و مراتب ضدعفونی در اینگونه سالن ها به مراتب سخت تر و پیچیده تر است. عوامل آلودگی و بیماری زا در سالن های قفس گوشتی میتواند در تمامی قسمت های قفس تجمع یابند. توجه دارید که شعله افکنی به علت آسیبی که به قفس ها وارد میشود غیرممکن است. همچنین استفاده از شویده ها و مواد ضدعفونی کننده در دوره های کوتاه پرورش مرغ گوشتی در قفس میتواند آسیب هایی به قفس وارد کرده و عمر مفید قفس ها را به شکل قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

در ادامه قصد داریم که نمونه ساخت یک مرغداری ۲۰ هزار قطعه ای و احتیاجات زمین آن را با هم بررسی کنیم.

حداقل زمین مورد نیاز برای ساخت مرغداری ۲۰ هزار قطعه ای

مساحت بخش مسقف مورد نیاز برای احداث مرغداری ۲۰.۰۰۰ قطعه ای: ۱۶۲۲ متر مربع

قدم اول برای محاسبه میزان زمین مورد نیاز برای احداث مرغداری بررسی میزان زمین مورد نیاز جهت بخش های مسقف فارم می باشد. هر مرغداری تنها با داشتن سالن پرورش مرغ کامل نخواهد شد و به بخش های دیگر نظیر انبار دان، خانه کارگری، موتور خانه و…. نیاز دارد که هر یک را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

حداقل متراژ سالن پرورش

طبق مصوبات جهاد کشاورزی شما در ازای داشتن هر ۱ متر مربع سالن تجهیز شده و اتوماتیک قادر به پرورش ۱۵ سر مرغ خواهید بود. حال با توجه به ظرفیت حداقلی راه اندازی مرغداری ( ۲۰ هزار قطعه ) حداقل زمین مورد نیاز برای ساخت مرغداری، ۱۳۲۸ متر مربع جهت سوله پرورش مرغ گوشتی نیاز دارید. این مقدار می تواند به صورت دو سالن ۱۰ هزار قطعه ای به ابعاد ۱۵ * ۴۵  به صورت موازات هم یا در امتداد یکدیگر ، یا یک سالن مرغداری ۲۰.۰۰۰ قطعه ای با ابعاد ۸۳ * ۱۶ باشد و یا حتی میتوان به صورت یک سالن دو طبقه در نظر داشته باشیم.

قرارگیری سالن های مرغداری بصورت موازی

سالن مرغداری بصورت یکسره و در امتداد هم

از طرفی تجهیزات مورد استفاده در سالن باید متناسب با تعداد پرنده باشد. این مورد نیز توسط کارشناسان جهاد مورد ارزیابی قرار میگیرد و برای تایید ظرفیت پرورش شما باید حتما میزان کافی از تجهیزات در سالن فراهم شود.

به عنوان مثال در سالن هایی که از سیستم های بشقاب دانخوری استفاده میشود به ازای هر بشقاب ظرفیت ۵۰ قطعه مرغ در نظر گرفته میشود. با این حال سالنی با ظرفیت ۲۰ هزار قطعه تعداد ۴۰۰ عدد بشقاب دانخوری مورد نیاز است. خطوط دانخوری تولید شده در شرکت کارنوتک به فاصله هر ۸۰ سانت بر روی لوله ها قرار میگیرند. بنابراین برای یک سالن با مشخصات گفته شده ۴ خط دانخوری به متراژ مفید ۸۰ متر مورد نیاز است. بهترین بشقاب های حال حاظر دنیا بشقاب هایی هستند که دسترسی دان را برای جوجه ها به راحتی فراهم کند. ضمن اینکه این بشقاب ها باید از یکروزگی تا پایان دوره برای پرورش مناسب باشند تا کمترین رفت و آمد کارگری را در سالن شاهد باشیم. موارد دیگری نیز در خصوص سیستم های مناسب دانخوری وجود دارد که در مطلب معرفی بهترین دانخوری های مرغ به طور مفصل به آن پرداخته ایم.

در بحث تهویه نیز به ازای تعداد پرنده و ظرفیت واقعی هواکش های موجود باید تعداد دقیق هواکش ها را برآورد کرد. به عنوان مثال در سالنی با ابعاد گفته شده و در فصل گرما (که به بیشترین هوادهی نیاز است) ۷ هواکش با ظرفیت تخلیه هوای ۴۰۰۰۰ متر مربع در ساعت نیاز است.

در مطلب محاسبه هواکش مرغداری به نحوه ی محاسبه این مورد به طور کامل تر پرداخته ایم.

محاسبه تهویه مرغداری

سایر تجهیزات مورد نیاز مانند آبخوری، سیستم های گرمایش، پدکولینگ و … نیاز است که مانند محاسبه تهویه و دانخوری که به آن اشاره کردیم باید به طور اصولی و با رعایت استانداردهای مورد تایید جهاد کشاورزی انجام شود. چنانچه برای سالن مرغداری خود مایل هستید تا برآورد تعداد استاندارد تجهیزات مرغداری انجام شود از طریق لینک زیر میتوانید اقدام به مشاوره تخصصی با کارشناسان مجموعه کارنوتک کنید.

انبار دان

دومین بخش مهم در یک فارم مرغداری سوله انبار دان می باشد. دانی که در مرغداری ها مصرف می شود میتواند به دو صورت تهیه گردد:

• خرید دان آماده از کارخانه های معتبر
• تهیه مواد اولیه و تولید دان با کمک جیره نویسی توسط کارشناس فارم

برای هر دو این موارد شما به یک انبار جهت ذخیره دان نیاز دارید که متناسب با ظرفیت شما باشد. با توجه به این امر که میانگین ضریب تبدیل مرغ گوشتی در کشور ما چیزی حدود ۱.۸ می باشد و وزن فروش هر سر مرغ نیز به طور میانگین ۲.۵ کیلو گرم می باشد، میزان دان مصرفی این مرغداری چیزی حدود ۴.۵ کیلو گرم دان به ازای هر سر مرغ و به عبارتی ۹۰ تن دان تا پایان دوره پرورش می باشد که این مقدار برابر ۱۸۰۰ کیسه دان آماده می باشد.

در این حالت اگر شما قصد خرید دان آماده داشته باشید، انباری با ابعاد ۱۰ * ۱۵ کفایت خواهد کرد اما اگر قصد ساخت و تولید دان در مرغداری خود دارید این ابعاد باید بیشتر در نظر گرفته شود و به چیزی حدود ۱۰ * ۲۰ افزایش پیدا خواهد کرد. اما همواره توصیه میشود چنانچه محدودیت زمین وجود ندارد ابعاد انبار بزرگتر در نظر گرفته شود و ارتفاع آن نیز گونه ای باشد که ماشین های سنگین حمل نهاده ها بتوانند در صورت اجبار به راحتی بارگیری و تخلیه را انجام دهند. توجه داشته باشید ورود ماشین های سنگین خود میتواند عاملی از ورود آلودگی به سالن های مرغداری باشد که در این خصوص ملاحظاتی از نظر بهداشتی و بیوسکیوریتی وجود دارد که باید به آنها توجه کنید.

اتاق کارگری

یک فارم مرغداری با ظرفیت ۲۰.۰۰۰ سر مرغ به طور میانگین دو کارگر نیاز دارد و با توجه به این امر و در نظر گرفتن حداقل ۶۰ متر زمین بابت خانه کارگری شما جمعا به ۱۲۰ متر فضا نیاز خواهید داشت.

موتورخانه

از اجزای جدا ناپذیر مرغداری ها موتورخانه می باشد. موتورخانه مرغداری ها جهت تامین برق اضطراری در زمان قطع برق می باشد و باید به طور مداوم از عملکرد صحیح ژنراتور مطلع شد. مقدار فضایی که برای موتور خانه مرغداری ها در نظر گرفته میشد اتاقکی به ابعاد ۳ * ۴ می باشد.

تا اینجای مطلب در رابطه با بخش های مسقف یک مرغداری صحبت شد اما همانطور که میدانید نمیتوان تمامی این موارد را بدون در نظر گرفتن فواصل مربوطه جانمایی کرد و مرغداری ها صرفا به سالن ها خلاصه نمیشوند. علاوه بر این شما به یک جاده و مسیر ماشین رو برای حمل مرغ و جوجه یک روزه نیز در مرغداری نیاز دارید.

ضوابط فاصله گذاری و جانمایی ها در زمین مرغداری:

• حداقل فاصله سالن پرورش تا دیوار مرغداری : ۵ متر
• حداقل فاصله سالن های مرغداری نسبت به هم : به مقدار عرض سالن ها
• مکان جانمایی چاه دفن : بخش انتهایی زمین یا فارم
• مکان جانمایی انبار دان: نزدیک به درب مرغداری و با توجه به شرایط فارم و سالن ها

توجه داشته باشید که هر زمین برای احداث یک فارم مرغداری شرایط خاص خود را دارد و با توجه به منطقه، جهت باد غالب، ابعاد زمین، ضلع نزدیک به راه و جاده و… طراحی و جانمایی سالن ها میتواند متفاوت باشد که این امر نیاز به مشاوره و بررسی دقیق زمین توسط کارشناسان خبره دارد. ما در این مطلب صرفا تلاش کردیم تا یکسری اطلاعات اولیه و برخی استاندارد های مورد نیاز برای سالن های مرغداری را بیان کنیم. جهت بررسی دقیق زمین و شرایط فارم خود میتوانید از طریق مشاوره تخصصی شرکت کارنوتک استفاده کنید. همچنین در بخش نظرات میتوانید سوالات، تجربیات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.