در فارم های پرورشی اعم از مرغ گوشتی، مرغ تخمگذار و یا گاو های شیرده و گوشتی یکی از شاخصه های تعیین کننده میزان سود فارم ضریب تبدیل ( FCR ) می باشد. ضریب تبدیل عبارت است از نسبت میزان دان و خوراک مصرفی دام و طیور نسبت به فرآورده تولیدی. در این مطلب منظور از فراورده میزان وزن کشتار می باشد. همانطور که میدانید حدود ۶۰ درصد از هزینه های مربوط به پرورش مرغ گوشتی مربوط به تامین نهاده های اولیه و تولید خوراک می باشد و اگر ما به هر نحوی بتوانیم مقدار خوراک مصرفی پرنده نسبت به میزان وزن اکتسابی آن را کاهش دهیم، میزان سود نهایی از فارم خود را بیشتر کرده ایم. اکنون که با اهمیت کاهش ضریب تبدیل خوراک مرغ گوشتی آشنا شده ایم این سوال برای ما به وجود می آید که ضریب تبدیل مرغ گوشتی به چه عواملی وابسته است؟ و با چه روش هایی میتوان شاهد کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی باشیم؟ میزان ضریب تبدیل در کشور ما چه میزان است و استاندارد های جهانی در این باره چیست؟ ما در این مطلب از کارنوتک تصمیم داریم تا جواب مناسبی برای این موارد در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی با استفاده از تجهیزات مناسب مرغداری
| عوامل تاثیرگذار در کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی | ||
| عوامل اولیه | عوامل محیطی و مدیریتی | عوامل پیش بینی نشده |
| کیفیت جوجه یک روزه نژاد جوجه یک روزه کیفیت دان نوع دان مصرفی و…. | مکان جغرافیایی سالن مرغداری نحوه پرورش نوع تهویه سالن ها تهویه صحیح سالن ها نوع تجهیزات توزیع دان و… | بروز بیماری های شایع بروز حوادث و… |
عوامل تاثیرگذار در ضریب تبدیل مرغ گوشتی
به طور کلی عوامل تاثیرگذار در کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی به سه دسته تقسیم می شوند.
- عوامل اولیه مانند کیفیت جوجه خریداری شده، کیفیت دان مصرفی، نژاد جوجه گوشتی و….
- عوامل محیطی مانند مکان جغرافیایی مرغداری، نوع پرورش ( روی بستر یا قفس )، نوع تهویه سالن ها، نوع تجهیزات توزیع دان و …
- و در نهایت عواملی غیر قابل پیش بینی همچون بروز بیماری ها.
توجه داشته باشید که شاخص ضریب تبدیل مرغ گوشتی یک شاخصه کیفیتی می باشد و تنها به یک عامل وابسته نمی باشد و درصورتی که یکی از موراد فوق دستخوش تغییر شود میتواند منجر به تغییر میزان ضریب تبدیل گله شود.
عوامل اولیه در کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی
همانطور که در بالا اشاره شد عواملی چون کیفیت جوجه، نژاد انتخاب شده، کیفیت دان مصرفی را میتوان به این دسته تعمیم داد. اهمیت این عوامل از این بابت می باشد که حتی زمانی که شرایط محیطی و مدیریتی کاملا ایده آل باشد درصورتی که هر کدام از عوامل ذکر شده دچار کاستی باشد میتواند منجر به افت شدید سرعت وزن گیری و افزایش ضریب تبدیل گله شود و این نکته را هم در نظر داشته باشید که شما قادر به انجام هیچگونه دخل و تصرفی برای تغییر این موارد در طول دوره نمی باشید.
کیفیت و نژاد جوجه یک روزه
جوجه ای که از کارخانه های جوجه کشی تهیه می شود باید سالم، سرحال بوده و همچنین وزن اولیه خوبی داشته باشد. به این نکته توجه داشته باشید که بدون داشتن زیر ساخت خوب شما گله خوبی نخواهید داشت پس حتما برای خرید جوجه یک روزه به کارخانه های معتبر مراجعه فرمایید. همانطور که می دانید جوجه یک روزه ای که هم اکنون در اختیار مرغداران قرار می گیرد حاصل اصلاحات ژنتیکی و آزمایشات چندین شرکت و اصلاح نژاد فارم های مادر می باشد. در ایران معمولا از نژاد مرغ گوشتی راس برای جوجه ریزی استفاده می شود، هرچند که طی مصوبه در سال ۱۴۰۲ مرغداران موظف شده اند که در طول سال ۳ دوره از نژاد مرغ گوشتی آرین جوجه ریزی کنند.
با توجه به اصلاحات انجام شده در نژاد های مختلف مرغ گوشتی، ضریب تبدیل این نژاد ها نزدیک به هم شده اما همچنان تفاوت هایی در میزان ضریب تبدیل و نحوه پرورش آن ها وجود دارد. شما می توانید کاتالوگ تمامی نژاد های مرغ گوشتی را از طریق لینک زیر دانلود کنید.
علاوه بر نژاد جوجه گوشتی کیفیت آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است از همین رو مهم است که در روز اول جوجه ریزی کیفیت جوجه ها مورد بررسی قرار بگیرد. از مواردی که میتوان در بررسی جوجه های یک روزه به آن اشاره کرد، بررسی چشم، وضعیت پاها، یکنواختی پر، میزان جذب بند ناف، میزان پر شدن چینه دان گله طی ۴۸ ساعت اولیه می باشد.
نوع دان و کیفیت دان مصرفی
حالت فیزیکی دان ( مش، کرامبل و پلت ) یکی از عوامل تاثیرگذار در مقدار مصرف دان توسط پرنده و در نتیجه ضریب تبدیل مرغ گوشتی می باشد. همچنین کیفیت دان مصرفی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دان مصرفی پرنده باید شامل تمامی نیاز های پرنده اعم از پروتئین، کربوهیدارت،چربی ها، اسید های آمینه ضروری و … باشد. درصورتی که جیره مرغ گوشتی متعادل با نیاز های پرنده نباشد، میزان مصرف دان پرنده کاهش یافته و در نتیجه باعث افت میزان وزن گیری گله می شود.
عوامل محیطی و مدیریتی تاثیرگذار در کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی
دسته دوم عوامل تاثیرگذار در ضریب تبدیل عوامل محیطی و مدیریتی می باشد. برخی از این عوامل مانند سیستم تهویه، سیستم گرمایشی و سرمایشی، سیستم های تغذیه ای و مدیریتی قابل اصلاح می باشند اما یک سری از این عوامل مثل مکان جغرافیایی و جهت سالن های مرغداری قابل تغییر نیست و شما میتواند با ایجاد یک سری از اصلاحات جزئی کمی شرایط را بهبود بخشید.
مکان جغرافیایی فارم
شاید در نگاه اول این گزینه برای شما عجیب باشد. اما منطقه پرورشی هم میتواند جز عوامل تاثیرگذار در کاهش ضریب تبدیل باشد. همانطور که میدانید هر چه سن پرنده کمتر باشد ضریب تبدیل بهتری نیز دارد، به طور مثال ضریب تبدیل جوجه گوشتی در سن یک روزگی حدود ۱.۱ می باشد اما همین شاخصه در سن ۴۵ روزگی میتواند به ۱.۸ تغییر پیدا کند. حال با توجه به این نکته و با در نظر داشتن این امر که در مناطق شمالی کشور پرورش مرغ گوشتی با هدف اکبر جوجه می باشد، سن ارسال به کشتار پرنده کوتاه تر بوده و در نتیجه ضریب تبدیل نیز کمتر از سایر مناطق می باشد.
کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی با استفاده از پرورش در قفس
از دیگر عوامل تاثیرگذار در کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی، نحوه پرورش طیور می باشد. مرغ گوشتی در صنعت امروز به دو صورت در بستر و یا داخل قفس پرورش داده می شود که هر کدام شامل مزایا و معایب مربوط به خود می باشد. از مزیت های پرورش مرغ گوشتی در قفس های اتومات می توان به بهبود ضریب تبدیل و افزایش تراکم پرورش طیور در واحد سطح اشاره کرد. هنگامی که مرغ گوشتی را در قفس پرورش می دهید فضای اختصاصی برای هر پرنده را کاهش داده و از حرکت و جنب وجوش پرنده جلوگیری میکنید که این امر موجب شده تا انرژی سوخت و ساز بدن کاهش یافته و در نتیجه ضریب تبدیل مرغ گوشتی کاهش یابد.
بررسی معایب و مزایای پرورش مرغ گوشتی در قفس
مدیریت تهویه مناسب و تاثیر آن بر کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی
منظور از تهویه جایگزینی هوای تازه با هوای آلوده داخل مرغداری می باشد. به طور کلی سیستم تهویه شامل دو بخش هواده و هواکش ها می باشد که با توجه به نحوه جایگزینی این دو بخش در سالن مرغداری میتوان به انواع روش های تهویه از قبیل تهویه عرضی و تونلی دست پیدا کرد. در تهویه عرضی هواکش ها و هواده ها در دیواره های طولی سالن جایگزین می شوند و مسیر حرکت هوا در طول عرض سالن می باشد و در تهویه تونلی هواکش ها در دیواره عرضی و هواده ها در دیواره طولی جانمایی می شوند و هوا در طول سالن در حرکت می باشد. اگر میزان تهویه ای که برای مرغداری در نظر گرفته شد کمتر و یا بیشتر از حد استاندارد باشد، آسایش پرنده مختل شده و در نهایت منجر به افزایش ضریب تبدیل خوراک می شود. همچنین زیاد بودن میزان تهویه می تواند باعث بروز اختلالاتی نظیر آسیت در پرنده گردد.
ارزیابی عملکرد تهویه تونلی در مرغداری ها
برای محاسبه تهویه مناسب برای مرغداری روش های مختلفی وجود دارد. در مرحله اول شما به ابعاد سالن مرغداری، ظرفیت سالن و ظرفیت هوادهی هواکش ها نیاز دارید. در روز اول سرعت حرکت هوا باید حداکثر ۰٫۱ متر بر ثانیه باشد. اگر سرعت حرکت هوا در سطح جوجه ۰٫۱ متر بر ثانیه افزایش یابد دمای بدن ۲ درجه سانتی گراد کاهش می یابد. با پر در آوردن جوجه از این میزان کاسته می شود. در ۴ هفتگی افزایش ۰٫۵ متر بر ثانیه در سرعت هوا باعث کاهش دمای بدن به میزان ۱ درجه سانتی گراد میشود.
تاثیر بشقاب دانخوری بر کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی
شاید در نگاه اول بشقاب های دانخوری اهمیتی از نظر کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی نداشته باشد. اما به این نکته توجه داشته باشید که حتی یک عامل کوچک و بهبود ۰.۰۱ ضریب تبدیل می تواند منجرب سود بالایی شود. اینکه چرا بشقاب های دانخوری مناسب میتواند باعث بهبود ضریب تبدیل مرغ گوشتی شود دلایل زیادی دارد که در ادامه به بررسی هر کدام می پردازیم.
کاهش پرت دان
از اصلی ترین عامل های کاهش ضریب تبدیل مرغ گوشتی به وسیله بشقاب دانخوری مناسب می توان به کاهش پرت دان اشاره کرد. بشقاب های دانخوری نسل قدیم حجم دان بالایی را در خود حفظ می کردند و به پرنده اجازه ورود به داخل بشقاب و پرتاب دان به بیرون را می دادند. توجه داشته باشید که در فرمول محاسبه ضریب تبدیل دان ضایعاتی که بر روی بستر قرار دارد نیز به طور پیش فرض دان مصرفی پرنده در نظر گرفته می شود.
عدم ورود جوجه به داخل بشقاب
بشقاب های دانخوری نسل جدید به دلیل وجود پره های طراحی شده در بشقاب ها امکان ورود به داخل بشقاب را از پرنده گرفته و اجازه ورود جوجه به داخل بشقاب های دانخوری نمی دهد. این امر باعث شده که دان همواره در دسترس تمامی پرنده ها قرار بگیرد، از آلودگی دان توسط کود حیوانی جلوگیری شود و همچنین از حبس شدن پرنده در داخل بشقاب و مردن جوجه نیز جلوگیری می کند.
قابل استفاده از یک روزگی و فاصله بشقاب ها
یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد بشقاب های دانخوری نسل جدید طراحی کوتاه لبه بشقاب دانخوری می باشد که این امر باعث شده تا این بشقاب ها از روز اول برای جوجه های گوشتی قابل استفاده باشند.
این ویژگی باعث می شود تا دیگر نیازی به استفاده از سینی های جوجه یک روزه نداشته باشید و همین امر پرت دانی که توسط پای پرنده در داخل سینی جوجه یک روزه صورت میگیرد را به صفر می رساند.
فاصله بشقاب های دانخوری در خطوط
فاصله بشقاب های دانخوری در خطوط نیز امری تاثیرگذار در ضریب تبدیل خوراک می باشد. ما در شرکت کارنوتک بشقاب های دانخوری را به فاصله های ۸۰ سانتی متری نسبت به مرکز یک دیگر قرار میدهیم تا بتوان بهترین استفاده از خطوط دانخوری را فراهم کنیم. به طور کلی در صورتی که فاصله بشقاب های دانخوری بیش از حد استاندارد تعبیه گردد، پاسخگو نیاز ظرفیت سالن نبوده و پرنده همواره در رقابت برای دریافت دان می باشد و همچنین اگر فاصله بشقاب های دانخوری خیلی نزدیک به هم باشند، فاصله پشت به پشت پرنده رعایت نشده و بشقاب قابل استفاده نخواهد بود.
عوامل پیش بینی نشده
در نهایت باید این نکته را عنوان کنیم که پرورش طیور شغل آسانی نمی باشد، شما با موجود زنده سر و کار دارید و به وجود آمدن هر گونه اختلال در آسایش پرنده می توان منجر به خسارات جبران ناپذیری شود. از عوامل پیش بینی نشده ای که در ضریب تبدیل مرغ گوشتی اثرگذار هستند میتوان به بروز بیماری و اپیدمی در گله اشاره کرد. مرغ گوشتی در طول دوره پرورش نسبت به یک سری از بیماری ها واکسیناسیون می شوند که این امر یکی از ارزانترین و اقتصادی ترین راه های ممکن در پیشگیری از تلفات به دلیل بیماری ها است. ما در مطلب دیگری از کارنوتک به بهترین زمان برای واکسیناسیون پرنده در مقابل بیماری های شایع طیور پرداخته ایم تا بتوان برنامه واکسیناسیون منظم تری در مرغداری ها اجرا کرد.
حوادث پیش بینی نشده
از دیگر عوامل تاثیرگذار در میزان ضریب تبدیل میتوان به حوادث پیش بینی نشده می باشد. از جمله مواردی که میتوان به آن اشاره کرد افتادن سقف مرغداری ها در زمان بارش برف، قطع برق یا گاز و بروز آتش سوزی در مرغداری ها می باشد. این موراد شاید بعید به نظر بیاید ولی غیر ممکن نیست. درصورتی که طراحی سقف مرغداری اصولی نباشد و شیب مناسب رعایت نگردد و یا بار منطقه به درستی محاسبه نگردد، سقف مرغداری با اولین بارش برف سنگین ریزش کرده و باعث بروز خسارت هنگفتی خواهد شد.
سخن آخر
همانطور که اشاره شد ضریب تبدیل مرغ گوشتی یک شاخصه کمیتی می باشد و به عوامل زیادی بستگی دارد و نمیتوان آن را تنها به یک گزینه اختصاص داد. حتی نوع سوله پرورش مرغ گوشتی و تجهیزات هم میتواند یکی از عوامل تاثیرگذار در میزان سود و زیان شما باشد. پیشنهاد ما این است که قبل شروع به ساخت مرغداری حتما از کارشناسان مربوط به این رشته مشاوره بگیرید تا بتوان زیر ساخت مطمئن و مناسبی برای شروع پرورش داشته باشید. شرکت کارنوتک مفتخر به ارائه مشاوره صفر تا صد احداث و تجهیز سالن های مرغداری می باشد که درصورت نیاز به دریافت مشاوره می توانید به لینک زیر مراجعه بفرمایید.
