عارضه کانیبالیسم یا همنوع خواری:
عارضه کانیبالیسم یکی از انواع بیماری هایی است که در اکثر گله های مرغ بومی به چشم می خورد٬ معادل عارضه کانیبالیسم، هم نوع خواری است. بیماریهای طیور از جمله همنوع خواری را می توان از عوامل مهم زیان های بزرگ مالی در مزارع پرورش طیور دانست سایر بیماری های رایج در مزارع مرغداری عبارتند از بیماری گامبورو نیوکاسل و برونشیت و…
در اثر این بیماری مرغ ها به هم نوک زده و یکدیگر را زخمی کرده و باعث تلفات زیادی در می شود و از این راه به مرغداران زیان فراوانی می رساند. عارضه کانیبالیسم در نژادهای سبک بیشتر از نژادهای سنگین مشاهده می شود.
۱- دلایل بروز عارضه کانیبالیسم با اختصار بشرح زیر می باشد:
- تغذیه دائم جوجه ها با دان پلت
- زیاد بودن ذرت در جیره غذایی
- ناکافی بودن تعداد آبخوری ها و دانخوری ها
- نبودن غذا در دانخوری به مدت طولانی
- تعداد آشیانه کم تخم گذاری
- زیاد بودن نور سالن یا شدت نور در سالن
- تراکم بالای جوجه ها در واحد سطح
- بالا بودن درجه حرارت محیط
- کمبود میزان پروتئین و مواد معدنی جیره
- وجود انگل های خارجی مانند شپشک و کنه مرغی
- تهویه نامناسب
- نقص در کیفیت و کمیت دان
- عدم نوک چینی مناسب
و بطور کلی هر عاملی که در مرغان موجود در سالن ایجاد استرس می کند و عکس العمل آن ها را به صورت نزاع بین مرغان و همنوع خواری (کانیبالیسم) سبب می شود .
۲- حالات مختلف همنوع خواری :
-
نوک زدن به مقعد :
این گونه عارضه در مرغان تخمگذار که تولید زیادی دارند ایجاد می شود ٬ بخصوص در هنگامی که مقعد بر اثر عبور تخم از لوله تخم زخم شده و خونریزی می کند ٬ در این حالت ممکن است دستگاه تولید تخم مرغ بطور کلی بیرون کشیده شود. گاهی در مرغان تخم گذار به علت عدم تناسب رشد آناتومیکی دستگاه تناسلی و رشد بدن مرغ ، تخم مرغ به زحمت از مرغ خارج شده و خونریزی و یا قرمزی ناحیه مقعدی را سبب می شود، که این امر باعث تحریک مرغان و نوک زدن و تقلید کردن سایرین و گستردگی بیماری می شود. البته گاهی کانی بالیسم با پرولاپس واژن در تشخیص به اشتباه می افتد ولی این نکته را باید دانست که گاهی همین نوک زدن به مخرج سبب بیرون کشیدن روده پرنده و مرگ پرنده می شود .
-
نوک زدن به ناخن ها :
این حالت در جوجه های کوچک دیده می شود . علت آن بیشتر دور بودن از دانخوری و از منابع حرارتی و یا بالا بودن دانخوری ها از سطح زمین است که در این صورت جوجه به بستر خود نوک زده و ضمن آن ناخن سایر جوجه ها نیز نوک زده می شود . بنابراین بهتر است در دو سه روز اول کف بستر را با کارتن پوشانده تا از نوک زدن جلوگیری شود و همچنین غذا را در دانخوری های بشقابی مخصوص جوجه در زیر یا نزدیک منبع حرارتی قرار دهید.
-
خوردن پر:
این حالت در گله هایی دیده میشود که که کمبود عناصر غذایی دارند . انگل های خارجی نیز سبب بروز چنین حالتی می شوند و اگر اندازه پرها بزرگ باشد باعث خفگی حیوان می شود.
-
نوک زدن به سر:
این حالت معمولا پس از زخم شدن تاج و غبغب در اثر یخ زدن یا پس از جنگیدن شروع می گردد و با دیدن یک لکه خون بر روی سر مرغ همنوع خواری تحریک می شود.
۳- پیشگیری و درمان عارضه کانیبالیسم:
- مقدار پروتئین خوراک٬ بخصوص پروتئین حیوانی یک تا دو درصد اضافه شود .
- سلولز خوراک را به وسیله سبوس و جو زیاد نمایید.
- هوای پاک و ملایم و یکنواخت برای مرغها تامین نمایید.
- اگر بستر زیاد خشک یا زیاد تر نباشد ٬ روزانه مقداری گندم یا جو در بستر ریخته شود که مرغها مشغول جمع آوری آن شوند .
- کاهش نور دهی تا حدی که کارگر فقط بتواند جلوی پای خود را ببیند .
- اگر در خوراک کمترین اثار کپک زدگی دیده شود آن را عوض کنید.
- تعداد مرغ ها بیش از پنج قطعه در متر مربع نباشد .
- افزودن نمک نیز به مقدار دو درصد برای مدت چند روز توصیه می شود.
- مرغ های تخمگذار اگر روی زمین نگهداری میشوند باید چند هفته قبل از شروع تخمک گذاری به لانه تخمگذاری منتقل شده تا با محیط جدید آشنا شوند و این لانه ها در محل های نسبتا״ تاریک قرار داشته باشد .
- لوازم و تجهیزات مرغداری باید متناسب با تعداد مرغ ها باشد .
- نوک مرغ ها باید بر طبق اصول معینی چیده شود .
- تراکم مرغها در آشیانه کم شود .
- انگلهای خارجی اگر هست از بین برده شود .
- غذا و آب به حد کافی در اختیار گذاشته شود .
- افزایش متیونین به جیره توصیه می شود.
- با ریختن دانه های صدف و یا سنگریزه در بستر مرغان مشغول می شوند .
اگر این مطلب مفید بود، لطفا با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
